İznik, tarihi boyunca önemli bir kültürel ve dini merkez olarak büyük bir rol oynamıştır. Roma İmparatorluğu döneminde önemli bir yerleşim olan İznik, özellikle Bizans döneminde büyük bir dini merkez haline gelmiştir. Bu dönemde, I. ve II. İznik Konsilleri gibi kilise toplantıları burada yapılmış, Hristiyanlık tarihini şekillendiren kararlar alınmıştır. Bu konsiller, İznik'in sadece bir şehir olarak değil, dini bir merkez olarak da büyük bir öneme sahip olduğunu gösterir.

İznik'in tarihi, hem Bizans hem de Osmanlı izlerini taşır. I. İznik Konsili, 325 yılında Hristiyanlık dünyasında önemli bir dönüm noktası olmuş ve İznik, ilk ekümenik konsil olarak dünya çapında tanınmıştır. II. İznik Konsili ise, 787 yılında toplanarak, ikonalarla ilgili tartışmaları çözmüş ve şehri bir kez daha dini tartışmaların merkezine taşımıştır. İznik’in bu tarihi rolü, şehrin kültürel ve dini mirasını güçlendirerek günümüze kadar ulaşmasını sağlamıştır.